ไขข้อสงสัย ฉีดยาชาเสริมจมูกเจ็บไหม ฉีดตรงไหนบ้าง ต้องฉีดกี่เข็ม?

ถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะมีผู้คนนิยมทำศัลยกรรมเพื่อเปลี่ยนแก้ไขรูปหน้าอย่างตาสองชั้นหรือเสริมจมูก แต่ก็ยังมีอีกหลายคนในกลุ่มที่สนใจทำศัลยกรรมนี้ที่กลัวการฉีดยาชาเพื่อผ่าตัดเสริมจมูก และกังวลว่าจะเจ็บไหม ถ้าระหว่างผ่าตัดเสริมจมูกยาชาหมดฤทธิ์จะทำยังไง มีวิธีอื่นที่จะลดความเจ็บปวดขณะผ่าตัดทำจมูกนอกจากฉีดยาชาหรือไม่ ในบทความนี้จะมาไขข้อสงสัยที่คุณสงสัยกันเลย

ยาชา คือ

ก่อนจะไปทราบกันว่าการฉีดยาชาเสริมจมูกเจ็บไหม เราไปทำความรู้จักกับยาชากันก่อนดีกว่า

ยาชา (Local Anesthetics) เป็นยาที่ออกฤทธิ์ในการยับยั้งความรู้สึกทำให้ผู้ที่ได้รับยาชาจะไม่มีความรู้สึกใด ๆ ชั่วขณะหนึ่ง โดยกลไกการออกฤทธิ์ของยาชานั้นเกิดจากการที่ตัวยาไปขัดขวางการนำส่งพลังประสาทที่เยื่อหุ้มประสาท ซึ่งตัวยาชาจะมีความเป็นกรดและมีประจุบวกที่จะไปจับกับ Membrane Receptor ที่เป็นประจุลบที่บริเวณ Internal surface ของช่องโซเดียม ทำให้ไม่เกิดการนำส่งพลังประสาทไปยังระบบประสาทที่ทำให้เราสามารถรับความรู้สึก

จากกระบวนการดังกล่าวทำให้ผู้ที่ได้รับยาชาจะไม่มีความรู้สึกเป็นการชั่วคราว แต่เมื่อยาชากระจายตัวออกจากตำแหน่งที่ออกฤทธิ์และถูกร่างกายขับถ่ายออกก็จะทำให้กลับมามีความรู้สึกอีกครั้ง

นอกจากนี้ในยาชาจะมีส่วนประกอบของอะดีนาลีน (Adrenaline) ซึ่งมีความสามารถในการห้ามเลือดได้เล็กน้อย อีกทั้งหากฉีดในตำแหน่งที่ถูกต้องยังสามารถทำให้ชั้นผิวหนังแยกออกจากกัน ทำให้แพทย์สามารถทำหัตถการผ่าตัดได้ง่ายกว่า

การฉีดยาชามักนิยมนำมาใช้ในกรณีผ่าตัดเล็กเช่นทำจมูก การเจาะตรวจชิ้นเนื้อ การทำทันตกรรมต่าง ๆ หรือแม้แต่การบล็อกหลังเพื่อการทำคลอด เพราะตัวยาชาสามารถลดความเจ็บป่วยที่จะเกิดขึ้นจากการทำหัตถการผ่าตัดต่าง ๆ ได้ในขณะที่ผู้ป่วยยังมีสติอยู่ครบถ้วน

ทำไมต้องฉีดยาชาก่อนเสริมจมูก

image name : anesthetic-injection-rhinoplasty

เพราะการทำจมูกเป็นการผ่าตัดเปิดจมูกเพื่อตกแต่งหรือเสริมจมูกให้ได้ทรงตามความต้องการ ซึ่งการเปิดแผลย่อมสร้างความเจ็บปวดขณะทำหัตถการแน่นอน เพื่อไม่ให้ผู้ป่วยรู้สึกเจ็บปวดขณะผ่าตัดทำจมูกจึงจำเป็นต้องบล็อกความรู้สึกด้วยการฉีดยาชาเฉพาะที่เสียก่อน

ศัลยกรรมเสริมจมูก ฉีดยาชา หรือ ดมยาสลบ ดีกว่า ?

การทำหัตถการที่ต้องมีการเปิดผิวหนังอย่างการเสริมจมูกนั้นจำเป็นจะต้องมีการบล็อกความรู้สึกเสียก่อน โดยวิธีที่นิยมใช้คือการฉีดยาชาเสริมจมูกนั่นเอง แต่ใครที่แพนิกว่าจะเจ็บไหม ก็ยังมีอีกวิธีที่ช่วยระงับความรู้สึกได้ นั่นก็คือการใช้การดมยาสลบนั่นเอง ซึ่งแต่ละวิธีก็มีความเหมาะสม ข้อดีข้อจำกัดต่างกันไป แต่การทำจมูกจะฉีดยาชาหรือดมยาสลบดีกว่ากัน ในหัวข้อนี้มีคำตอบ

การฉีดยาชา

image name : anesthetic-injection-on-nose

การฉีดยาชานั้นเหมาะกับการทำหัตถการเล็กอย่างเช่น การฉีดยาชาทำจมูก ฉีดยาชาเย็บแผล ฉีดยาชาผ่าตัดเล็ก สำหรับผู้ที่กังวลว่าฉีดยาชาเสริมจมูกเจ็บไหม? ผู้ป่วยจะรู้สึกเจ็บในขั้นตอนการฉีดยาชาลงไปใต้ผิวเท่านั้น และเมื่อตัวยาเดินไปประมาณ 2-5 นาทีก็จะสามารถระงับความรู้สึกได้เลย โดยที่ผู้ป่วยยังมีสติครบถ้วน

โดยข้อดีของการฉีดยาคือเป็นวิธีการระงับความรู้สึกที่ค่อนข้างปลอดภัย ความเสี่ยงต่ำ และยังสามารถห้ามเลือดได้ประมาณหนึ่ง นอกจากนี้หากฉีดยาชาถูกวิธีก็จะช่วยให้ผิวหนังแยกชั้นและผ่าตัดได้ง่ายขึ้น อีกทั้งแพทย์ก็จะสามารถพูดคุยโต้ตอบกับผู้ป่วยได้อีกด้วย

การดมยาสลบ

image name : anesthetic-injection-for-surgery

การดมยาสลบเป็นวิธีระงับความรู้สึกที่ทำให้ผู้ป่วยหมดสติ โดยจะมีวิสัญญีแพทย์เป็นผู้ควบคุมสถานะต่าง ๆ ของผู้ป่วยอยู่ตลอดเวลาเพื่อให้มั่นใจว่าผู้ป่วยจะไม่ฟื้นขึ้นมาระหว่างผ่าตัด โดยการใช้ยาสลบนั้นจะเหมาะกับการผ่าตัดใหญ่ที่ไม่สามารถทำในขณะที่ผู้ป่วยยังมีสติอยู่ได้ เช่น

• การผ่าตัดที่สร้างความเจ็บปวดมาก เสียเลือดมาก เช่น การผ่าตัดที่ต้องเปิดช่องท้อง ทรวงอก
• การผ่าตัดที่ต้องใช้เวลานาน
• การผ่าตัดที่ต้องการความละเอียดสูง จำเป็นต้องให้ผู้ป่วยอยู่นิ่งที่สุด

นอกจากนี้ยังใช้การดมยาสลบกับผู้ป่วยเด็ก หรือผู้ป่วยที่กลัวการผ่าตัดอีกด้วย แต่อย่างไรก็ตาม การใช้ยาสลบนั้นจะมีความเสี่ยงสูงกว่าการระงับความรู้สึกด้วยการฉีดยาชา ไม่ว่าจะอาการแพ้ยาสลบที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต รวมถึงอาการข้างเคียงที่เกิดหลังจากหยุดรับยาสลบ เช่น อาการมึนงง สับสน อ่อนเพลีย และจำเป็นต้องพักฟื้นเพื่อติดตามอาการ

การเสริมจมูกเป็นหัตถการผ่าตัดขนาดเล็กที่ใช้เวลาไม่นานและไม่มีความจำเป็นที่จะต้องใช้ยาสลบ หากถามว่าจะทำจมูกฉีดยาชาหรือยาสลบดีกว่ากัน ศัลยแพทย์มักนิยมใช้การฉีดยาชาเพื่อผ่าตัดทำจมูกมากกว่าการใช้ยาสลบ นอกจากนี้การใช้ยาสลบควรจะใช้อยู่ภายในโรงพยาบาลเท่านั้น เนื่องจากจำเป็นจะต้องมีวิสัญญีแพทย์ในการควบคุมยา

ฉีดยาชาเสริมจมูกเจ็บไหม ?

ส่วนใหญ่แล้วหัตถการผ่าตัดเสริมความงาม อาทิ การเสริมจมูก การตัดปีกจมูก^[a] หรือการแก้จมูกกรณีที่จมูกที่เคยทำมาเสียทรงหรือซิลิโคนจมูกทะลุ^[b] ต่างก็ใช้การฉีดยาชาก่อนทำหัตถการทั้งนั้น แล้วการฉีดยาชาเสริมจมูกเจ็บไหม? ผู้ป่วยจะรู้สึกเจ็บแค่ตอนเข็มเจาะบนผิวหนังและตอนที่ยากำลังเดินเท่านั้น หลังจากยาชาออกฤทธิ์ ผู้ป่วยจะไม่รู้สึกใด ๆ อีกจนกว่ายาจะหมดฤทธิ์

เสริมจมูกต้องฉีดยาชากี่เข็ม และต้องฉีดตรงไหนบ้าง ?

image name : anesthetic-injection

ฉีดยาชาเสริมจมูกเจ็บไหม จะบอกว่าไม่เจ็บเลยก็ไม่ใช่ แต่ใครที่กลัวเจ็บอยากรู้ว่าเสริมจมูกต้องฉีดยาชากี่เข็ม อันนี้ขึ้นกับแต่ละเคส ซึ่งสำหรับการทำจมูกส่วนใหญ่แล้วจะต้องฉีดยาชาประมาณ 3 เข็มเป็นขั้นต่ำ อีกทั้งยังขึ้นอยู่กับตำแหน่งของการฉีดยาชาด้วย โดยการฉีดยาชาจะมีอยู่ 2 วิธีหลัก คือ การฉีดเฉพาะจุดและการฉีดที่ตอของเส้นประสาท

• การฉีดเฉพาะจุด : วิธีการฉีดยาชานี้ตัวยาจะออกฤทธิ์ระงับความรู้สึกแค่บริเวณที่ฉีดเท่านั้น
• การฉีดที่ตอของเส้นประสาท : วิธีฉีดยาที่ตอเส้นประสาทจะสามารถระงับความรู้สึกนอกเหนือจากบริเวณที่ฉีดยาชาได้ด้วย เนื่องจากเป็นการระงับความรู้สึกตั้งแต่ต้นตอของเส้นประสาท

ฉีดยาชาเสริมจมูกใช้เวลาออกฤทธิ์นานแค่ไหน ?

ยาชาที่ออกฤทธิ์ระงับความรู้สึกนั้นมีหลายตัว แต่ยาชาที่ใช้ผ่าตัดเสริมจมูกโดยส่วนใหญ่แล้วจะออกฤทธิ์เร็ว หลังฉีดยาชาทำจมูกไปเพียง 2-5 นาทีตัวยาก็จะออกฤทธิ์ทำให้ระงับความรู้สึกทันที

ขั้นตอนการฉีดยาชาก่อนทำจมูก

image name : how-to-anesthetic-injection

การฉีดยาชานั้นจะเป็นขั้นตอนเตรียมตัวเพื่อผ่าตัดทำจมูก โดยแพทย์จะฉีดยาชาไปที่บริเวณที่ต้องการผ่าตัดเพื่อระงับความรู้สึกของผู้ป่วย ตัวยาชาจะออกฤทธิ์ภายใน 2-5 นาที แพทย์จะถามผู้ป่วยเป็นระยะว่าเริ่มชาหรือยัง หรืออาจทำสอบโดยการจิ้มบริเวณที่ฉีดยาชาแล้วถามผู้ป่วยว่ารู้สึกเจ็บหรือไม่ ถ้าผู้ป่วยไม่รู้สึกเจ็บแล้วแปลว่ายาชาออกฤทธิ์เต็มที่ แพทย์จึงสามารถทำหัตถการผ่าตัดได้

ผลข้างเคียงที่อาจจะเกิดหลังฉีดยาชา

ถึงการระงับความรู้สึกก่อนผ่าตัดเสริมจมูกด้วยยาชาจะเป็นวิธีที่ปลอดภัยกว่าวิธีอื่น ๆ อย่างการดมยาสลบ แต่ก็อาจพบผลข้างเคียงได้ในผู้ป่วยบางราย เช่น รู้สึกปวด ไม่สบายตัวในบริเวณที่ฉีดยาชา หรืออาจรู้สึกเจ็บบริเวณที่ฉีดยาชาหลังยาชาหมดฤทธิ์ ซึ่งผลข้างเคียงเหล่านี้ไม่เป็นอันตราย

แต่ในผู้ป่วยบางรายอาจพบผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย เช่น อาการมึนงง ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย มีอาการชาต่อเนื่อง เกิดอาการแพ้ยาชา เช่น เป็นผื่นแดง หายใจติดขัด มีอาการบวม ซึ่งหากพบอาการเหล่านี้ให้รีบแจ้งแพทย์โดยทันที เพราะอาจพัฒนาระดับความรุนแรงไปจนถึงชีวิตได้

เสริมจมูกยาชาหมดฤทธิ์กี่ชั่วโมง ?

image name : How long does anesthesia injection take?

หลังจากเสริมจมูกแล้วยาชาจะหมดฤทธิ์ภายในกี่ชั่วโมง ฉีดยาชาไปแล้วจะทำให้ไม่รู้สึกอะไรเลยไปตลอดหรือไม่? สำหรับใครที่กำลังกังวล ไม่ต้องกังวลไปเพราะยาชาจะออกฤทธิ์อยู่ประมาณ 3 ชั่วโมง ซึ่งเป็นเวลาที่เพียงพอสำหรับการทำหัตถการผ่าตัดเล็กอย่างการเสริมจมูก หลังจากผ่าตัดเสร็จและยาชาหมดฤทธิ์ผู้ป่วยก็จะกลับมามีความรู้สึกอีกครั้ง

อาการหลังยาชาหมดฤทธิ์

หลังผ่าตัดเสริมจมูกเมื่อยาชาหมดฤทธิ์จะเจ็บไหม? เมื่อยาชาหมดฤทธิ์อาจทำให้รู้สึกเจ็บปวดจากแผลผ่าตัดได้ สามารถบรรเทาอาการได้ด้วยการรับประทานยาแก้ปวดหรือการประคบเย็นเพื่อลดอาการปวด

สรุป

การศัลยกรรมตกแต่งจมูกใด ๆ ล้วนจะต้องระงับความรู้สึกของผู้ป่วยก่อนที่แพทย์จะลงมือทำหัตถการ โดยวิธีที่ค่อนข้างนิยมนั้นคือการฉีดยาชานั่นเอง แต่หลายคนก็มักกังวลว่าฉีดยาชาเสริมจมูกเจ็บไหม? ผู้ป่วยจะรู้สึกเจ็บแค่ช่วงขณะฉีดยาและช่วงที่ยาเดินเท่านั้น หลังจากนั้นไม่กี่นาทีก็จะไม่มีความรู้สึกใด ๆ อีก ซึ่งการฉีดยาชานั้นเป็นวิธีที่ค่อนข้างปลอดภัยหากเทียบกับการดมยาสลบที่จะต้องอยู่ในความดูแลของวิสัญญีแพทย์ตลอดเวลา อีกทั้งใช้เวลาพักฟื้นนานกว่าอีกด้วย

Reference

Mistry, N. Kufta, K. Mupparapu, M. & Panchal, N. (2023). A Patient with Known Allergy to Local Anesthesia Presenting for a Dental Restoration. Dental Clinics of North America, 67(3): 527-529. https://doi.org/10.1016/j.cden.2023.02.036

Strichartz, GR. (1981). Current concepts of the mechanism of action of local anesthetics. Journal of Dental Research, 60(8): 1460-1470. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6265515/